Դեղաբանության և պատոհիստոլոգիա

Դեղաբանության և պաթոհիստոլոգիայի լաբորատորիա 

 

Լաբորատորիայի ղեկավար`

Հրաչիկ Վահրամի     Գասպարյան

 կենսաբանական գիտությունների  թեկնածու,
առ․   գիտ աշխատող:

E-mail: hrachikgasparyan@mail.ru        

Tel. mobile: (+374 93) 71-50-90

ORCID: 0000-0002-8555-3733

Դեղաբանության և պաթոհիստոլոգիայի     լաբորատորիայի  պատմություն 

Լաբորատորիան հիմնադրվել է 1967 թ-ին «Ադրեներգիկ մեխանիզմների լաբորատորիա» անունով, որի գիտական. ղեկավարը մինչև իր կյանքի վերջին օրերը հանդիսացել է բժշկական գիտությունների դոկտոր Հովհաննես Մնացականի Ավագյանը:

Հովհաննես Մնացականի Ավագյանի ղեկավարությամբ առաջին անգամ ուսումնասիրվեց նյարդային համակարգի պարասիմպաթիկ մասի դեղաբանական կարգավորումը: Լաբորատորիայում ուսումնասիրվել են մեծ քանակության քիմիական նյութերի կառուցվածքի և հակախոլիներգիկ ու հակաառիթմիկ ազդեցությունների միջև եղած կապերը, մասնավորապես նորադրենալինի արտազատման, կապման և գրավման մեխանիզմների պարզաբանման հետ կապված հարցերը: Առաջին անգամ մշակվել և ներդրվել է α-2 ադրեներգիկ բլոկատորների սկրինինգ ՝ որպես ադրեներգիկ դեղամիջոցների նոր դաս:

 1986 թ-ից  լաբորատորիան վերանվանվեց «Ադրեներգիկ մեխանիզմների լաբորատորիա»  անվանումով:

1988-ին լաբորատորիան վերանվանվեց «Սիրտ–անոթային Դեղամիջոցների  Դեղաբանության Լաբորատորիա», որը մինչ կյանքի վերջը ղեկավարել է կ.գ.թ. Է.Ա.Շիրինյանը

2013 թվականից լաբորատորիան ղեկավարում է կ.գ.թ. Հրաչիկ Վահրամի Գասպարյանը։

Գիտական հետազոտությունների վերախմբավորման և նոր ուղղությունների ներդրման հետ կապված `լաբորատորիան  վերանվանվեց «Դեղաբանության և պաթոհիստոլոգիայի» լաբորատորիա:

Ներկայումս լաբորատորիան իրականացնում է նոր ակտիվ քիմիական միացությունների սկրինինգ, հիմնարար բժշկական և կենսաբանական հետազոտություններ։ Այն կազմված է հետևյալ գիտական խմբերից, որոնք իրականացնում են հետազոտություններ նշված ուղություններով:

Ներկա գործունեությունը

Լաբորատորիայում աշխատում են  բարձր որակաորում ունեցող 18 աշխատակիցներ և 1 ուսանող, որոնք ուսումնասիրում են նոր սինթեզված միացությունների բշկա-կենսաբանական տարբեր հատկություններ

  1. Հիստոպաթոլոգիական հետազոտությունների խումբ
  2. Հակաայրվածքային նյութերի որոնում և հետազոտություն:
  3. Լյարդի ցերոզի կանխարգելման և բուժման նոր հեպատոպրոտեկտորների որոնում և հետազոտություն:
  4. Նոր դեղամիջոցների տեղային գռգռողականության հատկությունների ուսումնասիրություն:
  5. Նոր դեղամիջոցների տեղային ցավազրկող հատկությունների ուսումնասիրություն:
  6. Պաթոմորֆոլոգիական և հիստոքիմիական հետազոտություններ
  7. Նոր դեղամիջոցների տեռատոլոգիական և էմբրիոտոքսիկ հատկությունների հետազոտություններ
  8. Նոր հականեյրոդեգեներատիվ միացությունների որոնում և ուսումնասիրում։
  1. Բջջաբանական և կենսաքիմիական հետազոտությունների խումբ
  2. Նոր ակտիվ քիմիական միացությունների ազդեցության ուսումնասիրություններ տարբեր բջջային կուլտուրաների վրա փորձի In vitro պայմաններում։
  3. Ակտիվ միացությունների բջջատոքսիկ հատկությունների ուսումնասիրումը:
  4. Նոր քիմիական միացությունների ազդեցությունը ՄԱՕ ակտիվության վրա in vivo և  in vitro պայմաններում։
  5. Նյութերի թերևապևտիկ հատկությունների գնահատման համար շիճուկային սպիտակուցների էլեկտրոֆորետիկ ցուցանիշների ուսումնասիրումը։

Ներկայումս ՀՀ ԳԱԱ թղթ. անդամ, պրոֆ. Վ.Օ.Թոփուզյանի և լաբ.  ղեկավար, ա.գ.ա. Հ.Վ. Գասպարյանի ղեկավարությամբ մշակվել է և գտնվում է կլինիկական հետազոտությունների փուլում նոր «Դերմաֆեն» պայմանական անունը կրող հակաայրվածքային դեղաքսուքը։

Մշակվել և գտնվում են նախակլինիկական հետազոտությունների փուլում

-Նոր հականեյրոդեգեներատիվ հատկություններով օժտված (TVS), միացություն   Ալցհեյմեր հիվանդության կանխարգելման և բուժման համար

-Նոր ակտիվ բուսական դեղամիջոց (Սիլիմարին/Ֆլամին)–ի թերապևտիկ հատկությունների ուսումնասիրումը լյարդի ցիռոզ հիվանդության կանխարգելման և բուժման համար:

  1. Ադրեներգիկ մեխանիզմների ուսումնասիրման ֆարմոկոլոգիայի խումբ
  • սիրտ–անոթային համակարգի ուսումնասիրություններ
  • ադրենոլիտիկ և սիմպատոլիտիկ համակարգի ուսումնասիրություններ
  • հակահիպոքսիկ հատկությունների ուսումնասիրություններ և այլն
  1. Հակացնցումային և հոգեմետ միացությունների հետազոտությունների խումբ
  2. Սինթեզված միացությունների հակացնցումային ազդեցությունը սկզբնապես ուսումնասիրվում է ցնցումային վիճակների երկու սկրինինգային մոդելներում՝ առավելագույն էլեկտրաշոկ /ՄԷՇ/ և պենտիլենտետրազոլային /ՊՏԶ/ցնցումներ։
  3. Ընտրված միացությունների հանգստացնող, ակտիվացնող և տագնապամարիչ ազդեցությունները ուսումնասիրվում են առնետների վրա՝ օգտագործելով մոտոր-հետազոտական ​​վարքագծի մոդիֆիկացված «բաց դաշտի» մոդելը:
  4. Մկների մոտ ՛՛ հարկադիր լող՛՛ մոդելը / Porsolt et all/.
  5. Բարձրացված խաչաձև լաբիրինթոս (ԲԽԼ)։
  1. Ֆարմակոգնոզիայի և փորձարարական ֆիզիոլոգիայի գիտահետազոտական խումբ
  2. Ֆիտոքիմիական հետազոտություններ՝ բուսական հումքի քիմիական կազմի վերլուծություն, կենսաակտիվ միացությունների առանձնացում և բնութագրում։
  3. Բնական և սինթետիկ միացությունների հակաօքսիդանտային, հակաբորբոքային, նեյրոպրոտեկտոր և հակաբակտերիալ ակտիվությունների փորձարարական գնահատում` in vitro և in vivo մոդելներում։
  4. Փորձարարական ֆիզիոլոգիա` օրգանիզմի ֆունկցիոնալ, կենսաքիմիական և մորֆոլոգիական փոփոխությունների ուսումնասիրություն տարբեր գործոնների ազդեցությամբ։
  1.  

Վերջին տարիների մի քանի ՄԳՇ –ում տպագրված որոշ աշխատանքներ

 

  1. CLINICAL AND EXPERIMENTAL MORPHOLOGY, 2021, 10 (4), 53-62, H.V.

     seizures10.31088/CEM2021.10.4.53-62

  2.Artificial Cells, Nanomedicine, and Biotechnology, 2022, 50 (1), 331-342,

    10.1080/21691401.2022.2149931

  3.Research Results in Pharmacology, 2022, 8 (4), 77-88

     10.3897/rrpharmacology.8.87431

  4.Neurochemical Journal, 2023, Vol. 17, No. 4, pp. 668–675, 668–675,

    10.1134/S1819712423040177.

  1. Research Journal of Pharmacy and Technology. , 2024, 17(11), 5221-9., 4.

     10.52711/0974-360X.2024.00799

  6.International Journal of Molecular Sciences, 2025, 26 (9), 3991,

      10.3390/ijms26093991

  1. Naunyn-Schmiedeberg’s Archives of Pharmacology, 2024, 10.1007/s00210-024-02968-1,  https://link.springer.com/10.1007/s00210-024-02968-1
  2. GEORGIAN MEDICAL NEWS, scopus, 2024, 3, 25-30, Geomednws https://www.geomednews.com/Articles/2024/4_2024/25-30.pdf

  9.Immunologic Research,USA, 24 января 2025 г.;73(1):42. doi: 10.1007/s12026-025-09594-w., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39853474/

10.. Russ    J Org Chem 60, 2331–2335 (2024). https://doi.org/10.1134/S1070428024120030
11. Pharmaceuticals 2025, 18, 597. https://doi.org/10.3390/ph18040597
12 Int J Biometeorol (2025). https://doi.org/10.1007/s00484-025-02918-3
13. Эпилепсия и пароксизмальные состояния. 2025; 17 (2): ххх–ххх. https://doi.org/10.17749/2077-8333/epi.par.
14.   Журнал органической химии.2025.N5. vol. 61 str.864-871.

  1. 15. Доклады , НАН Армении, 2025,  том 125, N2 , стр. 99-108..DOI:10.54503/0321- 1339-2024.125.2-99

        16 Биоорганическая химия,, 2025, т. 51, 137-143.   Doi:10.31857/S0132342325010126

  1.  Bioactive Compounds in Health and Disease, 2024, 7(5), 274-288.  DOI: 10.31989

        18.Журнал органической химии, 2023, 59. 5, 573-581. DOI:   10.31857/S0514749223050026

  1. Russian Journal of General Chemistry , 2025, Vol. 95, No. 4, , 927-934. DOI: 10.1134S1070363225600213.